De Romberg test, of de proef van Romberg, is een balanstest die in de neurologie en de keel-, neus- en oorheelkunde wordt gebruikt om evenwichts- en bewegingsstoornissen (ataxie) vast te stellen. Hieronder leggen we uit hoe de test wordt uitgevoerd en wat er moet gebeuren in geval van een positief resultaat.
De Romberg test is vernoemd naar de Duitse neuroloog Heinrich Romberg (1795-1873) en is de eerste specifieke test die onderdeel werd van het neurologisch onderzoek. De proef werd specifiek bij een bepaalde aandoening uitgevoerd en werd aanvankelijk in één adem genoemd met de problemen aan het ruggenmerg en het centrale zenuwstelsel.
Duizeligheid en evenwichtsproblemen zijn symptomen die kunnen worden teruggevoerd op verschillende aandoeningen. Met een evenwichtsonderzoek - Romberg test - kan de KNO-arts de oorzaak van de aandoening achterhalen. En die in sommige gevallen met een behandeling verhelpen! De tests die deel uitmaken van dit onderzoek controleren de zogenoemde vestibulaire functie. Hierbij gaat het om het evenwichtsorgaan en het labyrint die de hersenen informeren over de positie van het lichaam en hoofd in de ruimte. Verwante functiestoornissen, zoals een ontsteking van het gehoororgaan (slakkenhuis) of kortdurende draaiduizeligheid, zijn de meest voorkomende oorzaken van evenwichtsstoornissen.
De Romberg test wordt uitgevoerd als onderdeel van een specialistisch neurologisch- en KNO-onderzoek of als een balanstest. De beoordeling moet door een arts worden gedaan.
Tijdens de test staat de patiënt rechtop met de voeten naast elkaar en met de arme gestrekt langs het lichaam. Deze positie moet 30 seconden worden aangehouden met de ogen open. Daarna blijft de patiënt nog 30 seconden in deze houding staan, maar dan met de ogen dicht. De test wordt daarna herhaald met de armen naar voren gestrekt of met de handen kruislings op de schouders.
De arts kan zo zien hoe groot het vermogen is om het evenwicht te bewaren en hoe groot de neiging is om te gaan wiegen, slingeren of zelfs te vallen. Dat geeft de arts duidelijke informatie over de aanwezigheid van eventuele aandoeningen.
Wiegen met de ogen open kan wijzen op cerebellaire laesie (schade in de kleine hersenen) Wiegen met de ogen dicht kan een symptoom kan zijn van een aandoening die verband houdt met evenwichtsorgaan (het vestibulaire systeem). Lichte schommelingen in beide testfasen kunnen fysiologisch van aard zijn en hoeven dan ook geen aanwijzingen voor een aandoening te zijn. Daarnaast kan een gebrek aan stabiliteit ook worden veroorzaakt door angststoornissen.
Het gebrek aan stabiliteit en het onvermogen om het evenwicht te bewaren op de Romberg test, zelfs met de ogen open, kan het gevolg zijn van coördinatiestoornissen door schade in de kleine hersenen. Deze zogenoemde neurodegeneratieve aandoening kan in ernst variëren en kan, naast onvastheid en coördinatieproblemen bij bewegen, problemen geven bij praten, schrijven en bij het controleren van oogbewegingen. Meer bewijs kan verkregen worden door de ‘vinger-neus-test’. Hierbij staat de de patiënt rechtop met één gestrekte arm, waarmee hij vervolgens met zijn wijsvinger het puntje van zijn neus moet aanraken. Ataxie, ofwel moeilijkheden met het coördineren van bewegingen, bemoeilijkt deze eenvoudige handeling. Bij een vermoeden van cerebellaire ataxie (hersenbeschadiging), moet de neuroloog worden geraadpleegd. Deze zal een paar onderzoeken doen om een definitieve diagnose te stellen en eventueel een behandel- en revalidatieplan uitstippelen.
De Romberg test is positief als de patiënt zijn evenwicht niet kan bewaren met gesloten ogen. In deze gevallen wordt een informatie-stoornis (ataxie) gediagnosticeerd. Die kan veroorzaakt worden door een tekort in de zelfwaarneming: de patiënt slingert dan alle kanten op. De oorzaak kan echter ook komen door het disfunctioneren van het evenwichtsorgaan. Dan heeft de patiënt de neiging om altijd in dezelfde richting te slingeren. Dat wil zeggen: naar de kant die door het tekort is getroffen. Op basis van de resultaten uit de Romberg proef beoordeelt de KNO-arts of verdere onderzoeken nodig zijn en welke behandeling nodig is.
